Γράφει η Τασσώ Γαΐλα.
- Πολυσχιδής προσωπικότητα ο Μπάμπης Κοιλιάρης, Ζωγράφος, καθηγητής μαθημάτων σχεδίου ζωγραφικής, αγιογράφος & συντηρητής εικόνων, θεατρικός συγγραφέας και μουσικός, σαφώς και μια συνέντευξη μαζί του παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για τον γράφοντα αλλά και για τους φιλότεχνους αναγνώστες.
Είναι άξιο περιέργειας πως αυτός ο πολυτάλαντος χαρισματικός άνθρωπος επιμένει να ζει και να εργάζεται σε ένα ακριτικό νησί ενώ θα μπορούσε διαβλέποντας τις δεξιότητες του να μεταναστεύσει σε αστικό κέντρο ή το εξωτερικό για περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες.
κ. Κοιλιάρη επιλέξατε σαν τόπο εργασίας σας την ακριτική σας ιδιαίτερη πατρίδα κόντρα στο ρεύμα της αστυφιλίας του ’70, γιατί;
– Πάντα ένοιωθα άρρηκτα συνδεδεμένος με τούτο το χώμα. Οι παππούδες από το Βασιλειώνοικο όσο και οι παππούδες από τον Τσεσμέ που φύτεψαν την ιδέα ότι τούτος ο ιερός τόπος, ο γιομάτος ιστορία χρειάζεται συνεχιστές με οποιοδήποτε τρόπο. Σημαντικό ή ασήμαντο, δεν έχει σημασία φτάνει να μείνει Ελληνικός. Το ίδιο έπραξαν και οι γονείς μου. Έθρεψαν τις ρίζες μου τόσο, που είναι αδύνατον να κοπούν.
- Είναι γνωστό ότι το μέλλον του Πολιτισμού κάθε χώρας και βέβαια της δικής μας, προκαθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις συνθήκες που ευνοούν τα οικονομικοπολιτικά συστήματα που επικρατούν, σχετική κι η ερώτηση στον καλλιτέχνη:
Πολιτισμός: στη χώρα που γεννήθηκε ποιο είναι το μέλλον του;
-Η Τέχνη κ. Γαΐλα,είναι μεγάλη υπόθεση. Όσο και η ύπαρξη της ζωής στη Γη. Ο άνθρωπος και το περιβάλλον του είναι τέχνη. Βλέπετε με πόση μαεστρία έχουν κατασκευαστεί τα πάντα. Το μέλλον της τέχνης εξαρτάται από εμάς. Οι καλλιτέχνες πρέπει να κάνουμε πράγματα και να τα διοχετεύουμε στον κόσμο ως γνώση. Είναι δύσκολο χωρίς τη στοιχειώδη παιδεία, αλλά δεν σταματούμε να ελπίζουμε και να δημιουργούμε με κάθε τρόπο για το καλό.
Ένας χρόνος lockdown που έχει προκαλέσει φόβο, κόπωση, μελαγχολία στους πολίτες . Στην δική σας καθημερινότητα στις μέρες του lockdown ποια συναισθήματα κυριαρχούν;
-Λογικό είναι όπως όλοι, να νιώθω κι εγώ παρόμοια συναισθήματα ως φυσιολογικός άνθρωπος. Όμως εδώ και τώρα πρέπει να ενεργοποιήσουμε όλες τις άμυνές μας ενάντια σ’ αυτό το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Σηκώνω το κεφάλι ψηλά και κοιτώ έξω απ’ το παράθυρο μέχρι τον ορίζοντα. Τότε γεννιέται μια ιδέα. Την αρπάξω από τα μαλλιά και την υλοποιώ με όλες τις προφυλάξεις για να μην τους κάνω τη χάρη και πληρώνω και πρόστιμο. Πρόστιμο για την ελευθερία της σκέψης μου.
Το αύριο υπό τις σημερινές συνθήκες άγνωστο. Το δικό σας αντίδοτο σε αυτό το άγνωστο;
-Ενημερώνομαι όχι από τα κατευθυνόμενα ανδρείκελα, αλλά από εκεί που ταιριάζει στις σκέψεις και τα πιστεύω μου. Σκέπτομαι και αντιδρώ ανάλογα κυρίως με το χρωστήρα και με την πένα μου. Τελευταία χρησιμοποιώ και την κινηματογραφική μηχανή για να αποτυπώνω, να καταγράφω την ΙΣΤΟΡΙΑ που, είναι η δεύτερη πηγή γνώσης μετά από τη ΦΥΣΗ. Δεν πρέπει να χάσουμε την κουλτούρα μας και τις ιδιομορφίες της. Δεν πρέπει να χαθούμε μέσα στην κρεατομηχανή της παγκοσμιοποίησης που κατά την άποψή μου τείνει να μας καταβροχθίσει όλους.
Ζωγράφος κι αγιογράφος κ.Κοιλιάρη. Ένας ζωγράφος με καθαρά προσωπικό στυλ πάμπολλα έργα και θεματικές σειρές ζωγραφικής. ‘Τα καράβια του Μπάμπη Κοιλιάρη’ αποκαλώ τα καράβια σας , θα μας μιλήσετε λίγο για τις θεματικές σειρές των καραβιών σας;
-Το καράβι κ. Γαΐλα, η βάρκα και κάθε πλεούμενο είναι η «γαστέρα», η κοιλιά που κυοφορεί τον πολιτισμό. Είναι η παχουλή γάστρα που αιώνες τώρα μεταφέρει ιδέες από τόπο σε τόπο. Τα γράμματα και οι τέχνες μέσα σε μια βάρκα ταξίδεψαν, ήρθαν κι αφού μεγάλωσαν, έφυγαν και πήγαν σε χιλιάδες σημεία για να ξαναγυρίσουν μια μέρα πιο σπουδαία.
«Τα σπασμένα καράβια» ήταν μια διαμαρτυρία για την βίαιη διακοπή της παράκτιας αλιείας προκειμένου να ελέγχεται από τα μεγάλα εμπορικά κέντρα. «Τα μουσικά καράβια» ξεκίνησαν το 1982 από το τραγούδι «Μεγάλωσε ο μπαγλαμάς…» και δείχνουν την αγάπη μου για τη μουσική και τη συλλογή μου σε μουσικά όργανα.
Αλήθεια, πότε καταλάβατε την έφεση σας στην ζωγραφική;
-Εγώ; Να σας πω, δεν το έχω καταλάβει ακόμα… Οι άλλοι κάτι μουρμουρίζουν. Στην πέμπτη δημοτικού δίδασκα ζωγραφική τους συμμαθητές μου και η δασκάλα στην έδρα έπλεκε ζακετάκια…. Έλεγε πάντα ότι ζωγράφιζα καλύτερα από εκείνη.
Ζωγράφος, αγιογράφος και συντηρητής έργων τέχνης. Η αγιογραφία κύριε Κοιλιάρη είναι η προσωπική σας αδυναμία ή η ζωγραφική;
-Η Αγιογραφία είναι ζωγραφική υπό όρους και συνθήκες ενώ η ζωγραφική είναι παιχνίδι. Ευτυχής είναι όποιος μπορεί να κάνει τη δουλειά του διασκέδαση.
Στην αγιογραφία πολλές φορές μου θυμίζει ο καλλιτέχνης λαϊκό ζωγράφο όπως πολλούς ανώνυμους που δημιούργησαν ακόμη και σε ερημικά ξωκκλήσια αριστουργήματα της εκκλησιαστικής τέχνης. Δύο ερωτήσεις;
Ακολουθείτε κάποια τεχνική στην αγιογραφία στην οποία παρατηρώ ότι δεν διστάζετε να χρησιμοποιείτε πολύ φωτεινούς χρωματισμούς και ποια είναι η μορφή του Αγίου που επιθυμείτε να απεικονίσετε με τον χρωστήρα σας κι ακόμη δεν το πράξατε;
-Έμαθα αγιογραφία κοντά σε σημαντικούς αγιογράφους. Με τράβηξε η Μακεδονική σχολή (Πρωτάτο). Όμως έχω συντηρήσει περί τις 500 εικόνες εδώ στη Χίο. Επειδή βλέπω ότι στο σύνολό τους είναι λαϊκές, εξ άλλου έχουμε πολλούς επώνυμους και ανώνυμους λαϊκούς, δεν θα μπορούσα να προσποιηθώ ότι είμαι από αλλού!! Παίρνω στοιχεία από αυτούς και προσπαθώ να τα συγκεράσω σε ένα μάλλον λαϊκό αποτέλεσμα.
Αγαπώ της εικόνες της Παναγίας και του Ταξιάρχη που πάντα ανακαλύπτω κάτι καινούριο. Ψάχνω και τον Άγιο Θαλαλαίο.
Έχετε αγιογραφήσει και Ναό;
-Ναι, μου δόθηκε η ευκαιρία να αγιογραφήσω στον Άγιο Φανούριο στο Λατόμι, στο Κάμπο τον Αγ. Γιώργη Σταφυλά, την Παναγία Παχιά, το Αγ. Γιώργη Σεκιάρη, τον Αγ. Ισίδωρο Πετροκόκκινο, Την Παναγία Καρούσαινα, τον Άγ. Ματθαίο και Αγ. Τριάδα στον Κοφινά και αλλού…
Μιλήσαμε για την κρίση. Αυτό συνέβαλε να διακόψετε τις δια ζώσης παραδόσεις σας μαθημάτων ζωγραφικής σε ενήλικες ή παιδιά, ασχολία σας πολύχρονη. Ή άποψη σας για την τηλεκπαίδευση;
– Διδάσκω κ. Γαΐλα, ανελλιπώς από το 1981 στη ΝΕΛΕ και στο Ομήρειο. Ένας μάχιμος δάσκαλος δεν εγκαταλείπει τα όπλα αλλά συνεχίζει να μάχεται με όποιο τρόπο του προσφέρεται. Ξεκίνησα με τα τηλε-μαθήματα με κάποιους απ’ τους μαθητές που είχα και ζωντανά. Στη συνέχεια βρέθηκε αρκετός κόσμος εντός και εκτός Χίου που πίστεψαν ότι μπορώ να τους βοηθήσω κι έτσι τα τμήματα μεγάλωσαν. Είναι πολύ δύσκολο με τις συνδέσεις και με την ποιότητα της εικόνας αλλά προσαρμοζόμαστε όπως μπορούμε. Καλή διάθεση να υπάρχει.
Η εμπειρία μου με την τηλε-εκπαίδευση ξεκίνησε πριν 8 χρόνια που άρχισα να κάνω εκπομπή στην τοπική τηλεόραση ΑΛΗΘΕΙΑ. Είναι μια δωρεάν προσφορά στους τηλεθεατές των νησιών που ενδιαφέρονται για τη ζωγραφική. Η εκπομπή έχει μεγάλη τηλεθέαση τοπικά, αλλά και στα άλλα νησιά που προβάλλεται.
Δάσκαλος λοιπόν ζωγραφικής ασχολία που θα του απορροφά πολύ χρόνο κι όμως ο καλλιτέχνης μας βρίσκει χρόνο… για γράψιμο. Είναι εξαιρετικού επιπέδου τα παραμύθια και τα διηγήματα του. Και, οι δημοσιεύσεις λογοτεχνικής δουλειάς του τυγχάνουν ευρείας αναγνωσιμότητας.
Με την γραφή πως προέκυψε το ενδιαφέρον σας;
-Ως διευθυντής της Δημοτικής μας Πινακοθήκης για 13 χρόνια έγραφα σχόλια για το Promo των εκθέσεων και των καλλιτεχνών που δεν σταματούσαν σε μια ξερή περιγραφή. Παράλληλα έγγραφα σενάρια εκπαιδευτικού Καραγκιόζη (Χαρτοθέατρο Κοιλιάρη) για τους μικρούς μαθητές μου. Λίγο πριν κατέγραψα και τα παραμύθια που έλεγα στους γιούς μου για να κοιμηθούν. Συνέχισα να γράφω μέχρι σήμερα πραγματικές αφηγήσεις των παιδικών μου χρόνων αλλά και μυθοπλασίες.
Θέατρο. Κατανοητό ένας ζωγράφος να ασχολείται με τα σκηνικά ενός θεατρικού έργου. Εσείς όμως γράφετε και θέατρο και παίζετε και σκηνοθετείτε. Μιλήστε μας λίγο γι’ αυτό και αν έχουν απήχηση οι παραστάσεις σας στο Χιώτικο κοινό.
-Έχω κάνει περίπου 50 σκηνικά θέατρου και μουσικών παραστάσεων στο Ομήρειο και άλλους δημόσιους χώρους. (Σεμινάριο σκηνογραφίας με τον Γ.Τσαρούχη- Ιωνικό Κέντρο Χίου 1982).
Παίζω θέατρο από το 2000 με μια ερασιτεχνική ομάδα. Αργότερα μου δόθηκε η ευκαιρία να γράψω το πρώτο δικό μου θεατρικό για το πως πήρε το όνομα του το χωριό μου (Βασιλέων Οίκοι) και το ανέβασα με μια νέα ομάδα τους Ρηγάδες Καρρώ που τους δίδαξα εξ αρχής τα πάντα περί θεάτρου. Πιο μετά έκανα παραμύθια με παιδιά (Ο Ανέμωνας και η Λαλάδα κ.α.) και το «ο Σουλουμάς και η Κρεμεντίνα», ένα ιστορικό έργο για την παραγωγή της ρητίνης της τσικουδιάς (Pistacia Terebinths) το μεσαίωνα. Όλα είναι ευχάριστες κωμωδίες κι έτσι το κοινό διασκέδασε και έμαθε πράγματα που αφορούν το νησί μας και την ιστορία του.
Σήμερα με την ομάδα μου «Θεατρεργάτες Κοφιναίοι» γυρίζουμε ταινίες μικρού μήκους σε δικό μου σενάριο, σκηνοθεσία, μακιγιάζ, σκηνικά, μοντάζ, ήχο κλπ. Με βοηθάει αρκετά και ο γιός μου Μιχάλης.
Η ζωγραφική στην χώρα μας σαν βασική πηγή βιοπορισμού είναι δυνατή;
-Όχι… τουλάχιστον στην περιφέρεια όχι. Δεν υπάρχει παιδεία και ο κόσμος που αγοράζει είναι λιγοστός έως σπάνιος. Δεν ζεις έτσι….
Έχετε οικογένεια, τη σύζυγο σας και τους δύο γιούς σας.Κατά πόσο επηρεάζει η οικογένεια την πορεία ενός καλλιτέχνη;
-Αν και ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι «καλόγερος», εγώ από νωρίς αποφάσισα ότι προτιμώ να κάνω οικογένεια. Η γυναίκα μου η Άννα Μαρία, μου στάθηκε όλα αυτά τα χρόνια χωρίς να γογγύξει που ξόδευα για υλικά ζωγραφικής, όταν είχαμε άλλες ανάγκες. Οι γιοί μου με στηρίζουν και με βοηθούν συνεχώς. Έχουν καλλιτεχνική φλέβα αλλά δεν ακολούθησαν τη ζωγραφική όπως εγώ. Ο μεγάλος ο Μιχάλης ασχολείται με επιτυχία στις γραφικές τέχνες και έχει γνώσεις Η/Υ, φωτογραφίας και κινηματογράφου που τις κάνει με πολύ αγάπη. Είναι το δεξί μου χέρι. Ο δεύτερος, ο Σταμάτης είναι 3 φορές βραβευμένος μάγειρας σε μεγάλα ξενοδοχεία στην Κρήτη και περιμένει κάθε φορά να δει μια δημιουργία μου κάνοντας εποικοδομητική κριτική. Θεωρώ ότι αυτοί μου δίνουν κουράγιο να συνεχίζω αυτά που κάνω.
Ένα καλό έργο τέχνης προκαλεί αισθητική απόλαυση στον θαυμαστή του. Σε εσάς τον δημιουργό του όταν τελειώσετε έναν πίνακα τι αισθήματα σας προκαλεί το έργο που ολοκληρώσατε;
-Λένε πως ο ερασιτέχνης ζωγράφος λατρεύει ότι κι αν κάνει, ενώ ο επαγγελματίας καταστρέφει τις μετριότητες, χτίζοντας σωστά το image του. Όπως και να έχει, απέναντί μου τώρα έχω 55 νεανικά και νεότερα έργα μου που αν δεν τα δω το πρωί κρεμασμένα στους τοίχους του καθιστικού, νιώθω χάλια. Μου λείπουν πολύ και τα υπόλοιπα 2000 που είναι σε κούτες, συρτάρια και ερμάρια στο εργαστήρι μου. Είναι στιγμές, χρόνια, αιώνες ζωγραφισμένα με ανεξίτηλα χρώματα πάνω σε κομμάτια ουρανού και γης.
Επιθυμία μου να παρουσιάσουμε στους αναγνώστες μας το έργο σας ζωγραφικής που αγαπάτε περισσότερο. Εφικτό;
-Ένα ποίημα….
Πορτοκάλι γλυκό, θηλυκό με κοτσίδα, προσπαθεί την αλυσίδα για να κόψει μ’ ατσάλι. Πορτοκάλι γλυκό, αγωνία και ζέστη. Το κορμί της ‘δρωμένο όμως κοίταξε δες τη!! Πορτοκάλι πικρό σαν μια βόμβα θα σκάσει, δεν μπορεί το θηλυκό τις καδένες να σπάσει…….
Σας ευχαριστώ για την συνέντευξη κ. Κοιλιάρη.
Για την diafaneia.eu
Τασσώ Γαΐλα.
Αρθρογράφος- Ερευνήτρια.
